Γάτσος

Επώνυμο αγωνιστών του 1821. 1. Αγγελής (περ. 1765 – 1839). Μακεδόνας οπλαρχηγός από την Έδεσσα. Αρματολός στον Όλυμπο από τα τέλη του 18ου αι., καταδιωκόταν σε όλη την προεπαναστατική περίοδο από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων. Μετά την καταστολή της επανάστασης στη Χαλκιδική (1821), οι Τούρκοι ζήτησαν όμηρους από τα Βοδενά (σημερινή Έδεσσα) και τη Νάουσα για να εκφοβίσουν τους κατοίκους και να μην επαναστατήσουν. Ο Γ. όμως και οι σύντροφοί του Καρατάσσος και Ζαφειράκης με 500 άντρες επαναστάτησαν και η εξέγερσή τους αυτή πνίγηκε τελικά στο αίμα με τη λεηλασία της Νάουσας (1822). Η γυναίκα του Γ., οι τέσσερις κόρες του και ο γιος του πιάστηκαν αιχμάλωτοι και ο ίδιος, μαζί με πολλούς συγγενείς και άλλους άντρες του, συνέχισαν τον αγώνα στη δυτική Ελλάδα. Ο Γ. πήρε μέρος στη μάχη του Πέτα (1822) και μετά την καταστροφή του Δράμαλη, ενώ υπηρετούσε υπό τις διαταγές του Ανδρούτσου, γνώρισε τον Κολοκοτρώνη στη Ρούμελη και τον ακολούθησε μαζί με άλλους Μακεδόνες στην Πελοπόννησο, όπου έλαβε μέρος σε πολλές μάχες. Μετά την πτώση του Μεσολογγίου (1826), πήγε στην Εύβοια, όπου ήρθε σε διάσταση με τον Καρατάσσο, συγκρότησε δική του ομάδα και επιχείρησε να καταλάβει την Αταλάντη. Τον Νοέμβριο του 1827 αποβιβάστηκε στο Τρίκερι, με εντολή να ξεσηκώσει τη Θεσσαλία. Μετά την απελευθέρωση εγκαταστάθηκε στην Αταλάντη, όπου και πέθανε πάμφτωχος. 2. Γεώργιος. Καταγόταν από τα Ιωάννινα και ήταν έμπορος στη Μόσχα. Στις 9 Ιανουαρίου 1817 έγινε μέλος της Φιλικής Εταιρείας, η οποία τον έστειλε τον επόμενο χρόνο στο Ιάσιο για να συνετίσει τον φιλικό Νικόλαο Γαλάτη και να κατηχήσει νέα μέλη στην Εταιρεία. Λέγεται ότι σκοτώθηκε στη Βλαχία. 3. Μήτρος. Γιος του Αγγελή Γ. (βλ. 1.), από τον πρώτο γάμο της γυναίκας του. Πολέμησε στην Επανάσταση του 1821 και έφτασε στον βαθμό του αντιστράτηγου. 4. Νικόλαος. Γιος του Αγγελή Γ. (βλ. 1.). Αιχμαλωτίστηκε από τους Τούρκους στην καταστροφή της Νάουσας και απελευθερώθηκε από τον πατέρα του το 1830. Με τη φροντίδα του Όθωνα σπούδασε στρατιωτικός στο Μόναχο. 5. Πέτρος. Μακεδόνας οπλαρχηγός, αδερφός του Αγγελή Γ. (βλ. 1.). Σκοτώθηκε στην Πλάκα τον Ιούνιο του 1822. 6. Σταμούλης. Οπλαρχηγός από τα Άγραφα. Πριν από την Επανάσταση ήταν κλέφτης και αρματολός στα Άγραφα. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και μόλις άρχισε ο Αγώνας έγινε αρχηγός των Αγράφων, τα οποία απελευθέρωσε από τους Τούρκους. Προχώρησε μάλιστα μέχρι τη Θεσσαλία όπου έκαψε δύο χωριά, το Φράγγο και τη Δοξάδα. Ο Γ., παρά τα κατορθώματά του, πρόδωσε τελικά τον Αγώνα και προσχώρησε στους Τούρκους.